Υλικό προς ανάγνωση “Εφαρμογή των κατάλληλων δεοντολογικών αρχών στην καθοδήγηση εκπαιδευόμενων γυναικών”

1.1. Δεοντολογικές αρχές καθοδήγησης

Είναι σημαντικό οι εκπαιδευτές ενηλίκων να είναι εξοικειωμένοι με τις δεοντολογικές αρχές της καθοδήγησης, καθώς αυτές αποτελούν τη βάση για την παροχή κινήτρου και την υπευθυνότητα του καθοδηγητή. Οι κύριες δεοντολογικές αρχές είναι η ακεραιότητα, η επαγγελματική ευθύνη και ο σεβασμός στα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια των ανθρώπων.

Ακεραιότητα: Οι καθοδηγητές προσπαθούν να παρουσιάζονται ως ειλικρινείς και δίκαιοι, γνωρίζοντας τις ιδιαίτερες ικανότητες και τους περιορισμούς τους. Οι καθοδηγητές πρέπει να έχουν επίγνωση για τα δικά τους συστήματα αρχών, τις αξίες, τις ανάγκες και τους περιορισμούς τους, καθώς και την επίδραση αυτών στην εργασία τους. Στον βαθμό που είναι εφικτό, προσπαθούν να αποσαφηνίζουν τους ρόλους που επιτελούν στα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη και να λειτουργούν σύμφωνα με αυτούς τους ρόλους.

Επαγγελματική Ευθύνη: Οι καθοδηγητές πρέπει να τηρούν πρότυπα δεοντολογικής συμπεριφοράς που αντιπροσωπεύουν κατάλληλα τόσο τον καθοδηγητή σε ατομικό επίπεδο όσο και το επάγγελμα συνολικά. Επιπλέον, οι καθοδηγητές πρέπει να αποφεύγουν πιθανή σύγκρουση συμφερόντων που μπορεί να προκύψει και να χειρίζονται τις εμπιστευτικές πληροφορίες ως εμπιστευτικές.

Σεβασμός στα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια των ανθρώπων: Οι καθοδηγητές πρέπει να συμπεριφέρονται στους ανθρώπους με αξιοπρέπεια και σεβασμό, έχοντας επίγνωση των πολιτισμικών διαφορών, του δικού τους πολιτισμικού υπόβαθρου και προκαταλήψεων, καθώς και του δικαιώματος των πελατών στην αυτονομία, το απόρρητο και την εμπιστευτικότητα. Οι καθοδηγητές επιδεικνύουν τον δέοντα σεβασμό στα θεμελιώδη δικαιώματα, την αξιοπρέπεια και την αξία όλων των ανθρώπων. Σέβονται τα δικαιώματα των ατόμων στο απόρρητο, την εμπιστευτικότητα, τον αυτοπροσδιορισμό και την αυτονομία, έχοντας υπόψη ότι νομικές και άλλες υποχρεώσεις μπορεί να οδηγήσουν σε ασυνέπεια και σύγκρουση με την άσκηση αυτών των δικαιωμάτων. Οι καθοδηγητές επιδιώκουν να μάθουν περισσότερα για τις πολιτισμικές, ατομικές διαφορές, καθώς και τις διαφορές στους ρόλους, συμπεριλαμβανομένων όσων προκύπτουν λόγω ηλικίας, φύλου, φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας, σεξουαλικού προσανατολισμού, αναπηρίας, γλώσσας και κοινωνικοοικονομικής κατάστασης.



Σύνδεσμοι για την αυτόνομη μάθηση



1.2 Κώδικες δεοντολογίας από την αρχή της καθοδήγησης

Κάθε εκπαιδευτής-καθοδηγητής ενηλίκων μπορεί να εργαστεί σε διάφορους εξειδικευμένους τομείς ανάλογα με τις μεθοδολογίες και τους πελάτες. Έτσι, κάθε σχέση καθοδήγησης βασίζεται στην προσωπική φύση των δύο υποκειμένων. Ως αποτέλεσμα, εθνικοί και παγκόσμιοι σύλλογοι καθοδηγητών ανέπτυξαν Κώδικες Δεοντολογίας για να παρέχουν ένα κοινό πλαίσιο αξιών, στο οποίο οι επαγγελματίες καθοδηγητές βασίζουν την πρακτική τους. Επιπλέον, οι κώδικες δεοντολογίας παρέχουν κανόνες στους καθοδηγητές, τους οποίους μπορούν να ακολουθήσουν για να χειριστούν πολλές συγκεκριμένες καταστάσεις. Τέλος, οι Κώδικες αποσκοπούν να χρησιμεύσουν ως δομικό στοιχείο για τα δεοντολογικά και ηθικά πρότυπα των καθοδηγητών. Παρόλο που όλοι οι καθοδηγητές συμφωνούν να ακολουθούν κάποιον Κώδικα, την ίδια ώρα, ενθαρρύνονται να τον συμπληρώνουν και να τον εμπλουτίζουν, ούτως ώστε ο κάθε καθοδηγητής να δεσμεύεται διά βίου για την οικοδόμηση ενός δεοντολογικού χώρου εργασίας και επαγγέλματος.

Στην πράξη, η έναρξη μιας σχέσης καθοδήγησης δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση και μια αποτελεσματική στρατηγική είναι οι καθοδηγητές να εστιάζουν στο να μάθουν καλύτερα τις καθοδηγούμενες. Ο καθοδηγητής μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά κάποιο άτομο να συνειδητοποιήσει την ευκαιρία για βελτίωση, ωστόσο η γλώσσα που θα χρησιμοποιήσει και η προσέγγιση που θα ακολουθήσει είναι αποφασιστικής σημασίας. Ο στόχος αυτού του σταδίου δεν είναι να πείσει κάποιον/-α ότι πρέπει να βελτιωθεί, αλλά να τον/την βοηθήσει να συνειδητοποιήσει την ευκαιρία, να αναζητήσει τη συναισθηματική του/της δέσμευση ως ευκαιρία και, τελικά, να καθορίσει τον ρυθμό των συναντήσεων μαζί του. Λαμβάνοντας υπόψη ότι στη διαδικασία καθοδήγησης οι πρώτες συνομιλίες καθορίζουν τον τόνο και τη γλώσσα, οι Κώδικες Δεοντολογίας είναι θεμελιώδεις στην καθοδήγηση του ίδιου του καθοδηγητή κατά τη διάρκεια αυτής τη σημαντικής φάσης. Πράγματι, οι ηθικά άρτιοι καθοδηγητές ανατρέχουν σε Κώδικες Δεοντολογίας σε περίπτωση διλήμματος ή ανάγκης για καθοδήγηση και τους εφαρμόζουν.

Οι Κώδικες Δεοντολογίας δεν υποκαθιστούν την ατομική αξιοπιστία των καθοδηγητών και οι προσωπικές και επαγγελματικές τους εμπειρίες αποτελούν το θεμέλιο της εφαρμογής των κωδίκων. Η πρακτική που βασίζεται σε τεκμήρια αποτελεί βασικό στοιχείο της «δεοντολογικής πρακτικής» (“practice ethics”) και επιτρέπει στους καθοδηγητές να εντοπίζουν, να εφαρμόζουν και να επιδεικνύουν ορθή πρακτική.

Κύριοι παγκόσμιοι και εθνικοί κώδικες είναι αυτοί που δημοσιεύονται από τη Διεθνή Ομοσπονδία Καθοδηγητών (International Coach Federation-ICF), τον Σύλλογο για Καθοδήγηση (Association for Coaching) και τον Διεθνή Σύλλογο Καθοδήγησης (International Association of Coaching).

Περιλαμβάνουν ενότητες για την ορολογία και τους βασικούς ορισμούς και άλλες για διάφορες αρχές, όπως η ακεραιότητα, η εμπιστευτικότητα, η σύγκρουση συμφερόντων, η επαγγελματική συμπεριφορά.

 

 Σύνδεσμοι για την αυτόνομη μάθηση


1.3 Δεοντολογικά πρότυπα και τεχνολογικές εξελίξεις στην καθοδήγηση

Η τεχνολογία αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο η καθοδήγηση γίνεται κατανοητή και εφαρμόζεται στην πράξη. Οι τεχνολογικές εξελίξεις επιβάλλουν την ενημέρωση και την επανεκπαίδευση των εκπαιδευτών-καθοδηγητών. Οι σχετικές τεχνολογικές καινοτομίες είναι: Εφαρμογές που παρέχουν τη δυνατότητα αυτο-καθοδήγησης και τη διευθέτηση ραντεβού με καθοδηγητή, τηλεδιασκέψεις και μικτή καθοδήγηση, πλατφόρμες για τη διαχείριση της καθοδήγησης, επαυξημένη ή εικονική πραγματικότητα για τον εμπλουτισμό των συνεδριών, προσαρμοσμένα μποτ (διαδικτυακά ρομπότ) και τεχνητή νοημοσύνη για την ανάληψη εργασιών καθοδήγησης, ανάλυση ηγετικού στιλ μέσα από την αναπαραγωγή βιντεοσκοπημένων συναντήσεων. Όλες αυτές οι καινοτομίες απαιτούν από τον καθοδηγητή να διατηρεί, να αποθηκεύει και να καταστρέφει αρχεία, συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρονικών αρχείων και αρχείων επικοινωνίας. Αυτό θα πρέπει να γίνεται με τρόπο που να προάγεται η εμπιστευτικότητα, η ασφάλεια και το απόρρητο και για σκοπούς συμμόρφωσης με ισχύοντες νόμους και συμφωνίες.

Σύνδεσμοι για την αυτόνομη μάθηση


1.4 Διαχείριση διαφορών ισχύος ή κύρους που προκαλούνται από πολιτισμικά, σχεσιακά, ψυχολογικά ζητήματα ή άλλα ζητήματα σε σχέση με το συγκείμενο

Κάθε σχέση καθοδήγησης χαρακτηρίζεται από τα προσωπικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά τόσο του καθοδηγητή όσο και των εκπαιδευομένων. Κατά συνέπεια, η σχέση μπορεί να χαρακτηριστεί από πολιτισμικά, σχεσιακά, ψυχολογικά ζητήματα και άλλα ζητήματα σε σχέση με το συγκείμενο, που προκύπτουν από διαφορές ισχύος ή θέσης ανάμεσα στον καθοδηγητή και τις εκπαιδευόμενες γυναίκες. Το κύρος αναφέρεται στον σεβασμό και την εκτίμηση που έχει το ένα μέρος στα μάτια άλλων, το οποίο, σε γενικες γραμμές, οι άνθρωποι αποκτούν αποδεικνύοντας την αξία τους. Η ισχύς συνδέεται με τον έλεγχο και την επιρροή σε άλλους ανθρώπους με διαφορετικά μέσα.

Τόσο το Κύρος όσο και η Ισχύς μπορούν να επηρεάσουν την αποτελεσματικότητα της σχέσης και, ειδικότερα, την εμπιστοσύνη των εκπαιδευομένων προς τον καθοδηγητή. Για να το αποτρέψει αυτό, ο καθοδηγητής πρέπει κατ’ αρχάς να συνειδητοποιήσει ότι υπάρχει αυτή η πιθανότητα και να είναι προετοιμασμένος να διαχειριστεί τις διαφορές ισχύος και κύρους με επαγγελματισμό, χωρίς αυτό να έχει επιπτώσεις στη σχέση του με την κάθε εκπαιδευόμενη. Για παράδειγμα, διάφορες μελέτες δείχνουν ότι ο πολιτισμικός προσανατολισμός διαμορφώνει την επίδραση της ισχύος στο κύρος, όπως αυτό γίνεται αντιληπτό, και το αντίστροφο. Σύμφωνα με την έρευνα των Christopher και Leslie, «τα άτομα με υψηλή κάθετη συλλογικότητα (έναντι αυτών με χαμηλή) είναι πιο πιθανό να αντιλαμβάνονται τους στόχους μεγάλης ισχύος και ως στόχους μεγάλου κύρους, ενώ τα άτομα με υψηλή οριζόντια συλλογικότητα (έναντι αυτών με χαμηλή) είναι πιο πιθανό να αντιλαμβάνονται τους στόχους μεγάλου κύρους και ως στόχους μεγάλης ισχύος». Αυτό μπορεί να βοηθήσει τον καθοδηγητή να κατανοήσει πώς οι εκπαιδευόμενες αντιλαμβάνονται την ισχύ και το κύρος, σύμφωνα με την εθνική τους κουλτούρα και νοοτροπία. Από την άλλη πλευρά, σχεσιακά και ψυχολογικά ζητήματα μπορούν να επηρεάσουν την ατομική αντίληψη για την ισχύ και το κύρος. Για παράδειγμα, οι καθοδηγητές πρέπει να θέτουν, λαμβάνοντας υπόψη τις πολιτισμικές ευαισθησίες, σαφή και κατάλληλα όρια, που να διέπουν όλες τις φυσικές και διαδικτυακές αλληλεπιδράσεις με τους πελάτες τους.

Σύνδεσμοι για την αυτόνομη μάθηση